تور فرانسه
می خواهیم از دانشمندی بنویسیم که نقش مهمی در قرن بیستم میلادی ایفا کرده است. ادوارد تلر (Edward Teller) فیزیکدان نظری آمریکایی – مجارستانی که اگر هرگز به این دنیا قدم نمی گذاشت، دنیا جای بهتری می بود!
تولد: 15 ژانویه 1908 (Budapest, Hungary)
وفات: 9 سپتامبر 2003 (Stanford, California, USA)
ملیت: مجاری _ آمریکایی
مذهب: یهودی که بعدا به آگنوستیک تغییر داد
همسر: Augusta Maria Harkany (متولد مجارستان)
ادوارد تلر در خانواده یهودی و ثروتمند متولد شد. پدرش از وکلای معروف و مادرش پیانیست بود.
در سال 1927 موفق به اخذ لیسانس مهندسی شیمی را از دانشگاه Karlsruhe شد.
در سال 1930 مدرک دکتری خود را از دانشگاه Leipzig در رشته فیزیک كوانتوم در سن 23 دریافت کرد.
مهاجرت اجباری
پس از جنگ جهانی اول، تلر درحالی که هجده ساله بود مجارستان را به مقصد آلمان ترک کرد. دلیل این سفر بی‌بازگشت، تشدید قوانین یهودی ستیز در مجارستان بود که امکان ادامه تحصیل را برای او غیر ممکن کرده بود. دانشگاه‌های مجارستان متقاضیان یهودی را نمی‌پذیرفتند.
تلر دو سال را در دانشگاه گوتینگن گذراند و در سال 1934 با کمک کمیته نجات یهودیان آلمان را ترک کرد، زیرا در آن سالها زندگی در آلمان هم بر یهودیان سخت شد. مدت کوتاهی به انگلیس رفت و یک سال هم در کپنهاگ زندگی کرد. در فوریه 1934 ، با “میشی” آگوستا ماریا هاركانی، خواهر یك دوست دیرینه ازدواج كرد.
در سال 1935 دانشگاه جورج واشنگتن، تلر بیست‌وهشت ساله را برای تدریس در رشته فیزیک کوانتوم دعوت به کار کرد. ورود او به آمریکا آغاز طی کردن پله های ترقی در رشته فیزیک اتمی بود.
در سال 1941 پس از اینکه به شهروند آمریکایی تبدیل شد، علاقه مند به استفاده از انرژی هسته ای، هم شکافت و همجوشی شد.
داستان شکل گیری بمب هیدروژنی
در آن سالها اروپا در شعله‌های جنگ جهانی دیگری می‌سوخت. دانشمندان مهاجر مانند آلبرت انیشتین، هانس بته Hans Bethe، لئو سیلارد Leo Szilard و ادوارد تلر که به آمریکا پناه برده بود به دولت آمریکا هشدار دادند که بعید نمی‌دانند دولت نازی آلمان بمب اتمی در اختیار داشته باشد.
تلر به همراه لئو زیلارد و یوجین وینر از رئیس جمهور وقت آمریکا روزولت خواستند كه برنامه بمب اتمی را در ایالات متحده تدوین كند. تلر در سال 1943 به عنوان رهبر گروه در بخش فیزیک نظری به آزمایشگاه لوس آلاموس پیوست. پس از آنکه انریکو فرمی اظهار داشت که از سلاحی مبتنی بر شکاف هسته ای می توان برای ایجاد یک واکنش همجوشی هسته ای حتی بزرگتر استفاده کرد، تلر به احتمال ایجاد بمب هیدروژنی علاقه مند شد. تلر همچنان علیرغم شک و تردید فیزیکدانان مبنی بر اینکه چنین وسیله ای می تواند کار کند، همچنان به ایده های خود در مورد اسلحه تلفیقی در طول پروژه فشار آورد.
هنگامی که هانس بته به عنوان مدیر بخش تئوری انتخاب شد ، تلر ناامید شد و حاضر به شرط بندی در محاسبات مکانیسم انفجار بمب شکافت نشد. این امر باعث ایجاد تنش با سایر فیزیکدانان در لوس آلاموس شد، زیرا دانشمندان دیگری نیز برای انجام این کار مجبور به کار بودند. از جمله کلاوس فوچز، که بعداً مشخص شد که یک جاسوس شوروی است.
تلر یکی از معدود دانشمندانی بود که واقعاً (با محافظت از چشم) در انفجار اسباب بازی در آزمایش تثلیث در ژوئیه سال 1945 تماشا کرد. در سال 1954 تلر در جلسات دادرسی امنیتی خود علیه J. Robert Oppenheimer شهادت داد. وی یکی از طرفداران اصلی تحقیق در مورد استفاده های غیر نظامی از مواد منفجره هسته ای بود و اغلب به عنوان مشاور اصلی آنها در امور هسته ای از اسرائیل بازدید می کرد.
راهنمای سفر به مجارستان را پیش از سفر به این کشور بخوانید
همکاری با ریاضیدان لهستانی
پس از آنكه اتحاد جماهیر شوروی نخستین بمب اتمی خود را در سال 1949 منفجر كرد، تلر برای متقاعد كردن رئیس جمهور ترومن تلاش كرد تا یك برنامه سقوط بمب هیدروژنی را تهیه كند، كه به نظر وی امكان پذیر بود. در سال 1950 ترومن برنامه بمب هیدروژنی را تصویب كرد و تلر بعداً در همان سال به لوس آلاموس بازگشت تا كار خود را روی طرح انجام دهد.
تلر با استانیسلاو اولام، ریاضیدان لهستانی همکاری کرد و اولین طراحی کارآمد برای یک دستگاه گرمای هسته ای را در سال 1951 به دست آورد. یک سال بعد، ایالات متحده اولین بار آن را با استفاده از آزمایشگاه هسته ای هسته ای در Eniwetok Atoll در اقیانوس آرام جنوبی آزمایش کرد. همانطور که مشخص شد، مایک شات 10 مگاوات TNT به دست آورد و تقریباً 1000 برابر بزرگتر از بمبی بود که هفت سال پیش در هیروشیما فرو ریخت. این طرح که به عنوان طراحی Teller-Ulam معروف شد.
Stanislaw Ulam
فیلمی که با الهام از زندگی تلر ساخته شد
داستان زندگی او الهام بخش کمدی تلخ « چطور یاد گرفتم دست از هراس بردارم و به بمب‌ها عشق بورزم» بود که در سال ۱۹۶۴ ساخته شد.
Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb
استنلی کوبریک Stanley Kubrick: کارگردان
Stanley Kubrick & Terry Southern :نویسندگان
:بازیگران
George C. Scott، Peter Bull، Keenan Wynn، Slim Pickens، Peter Sellers، Sterling Hayden
از قول ادوارد تلر:
- علم امروز فناوری فرداست.
- هدف اصلی علم سادگی است و هرچه چیزهای بیشتری را درک می کنیم، همه چیز ساده تر می شوند.
تلر از خود نام نیک برجای گذاشت؟
پاسخ این سوال متناقض است. عده‌ای او را دانشمندی می دانند كه جهان مانند او را ديگر به خود نخواهد ديد و عده‌ای ديگر از جمله اسحاق رابی (فيزيكدان برنده جايزه نوبل) او را دشمن بشريت خواند و گفت اگر او به دنيا نيامده بود جهان بهتر از اين‌ها بود. او برخلاف همكارش آلبرت اينشتين در طول سال‌های پس از جنگ جهانی دوم هيچ فعاليتی را در جهت خلع سلاح هسته‌ای قدرت‌های جهان نكرد و حتی در خلال جنگ سرد، همواره مخالفت خود را با ممنوعيت آزمايش سلاح‌های هسته‌ای بيان داشت.
کتاب های چاپ شده از زندگی تلر
کتاب: Edward Teller: The Real Dr. Strangelove
نویسنده: Peter Goodchild
کتاب: Judging Edward Teller: Century
نویسنده: Istvan Hargittai
کتاب: Memoirs: A Twentieth-Century Journey in Science and Politics
نویسندگان: Edward Teller & Judith Shoolery
