هنری برگسون فیلسوفی که ذهنی خلاق داشت

تولد: ۱۸ اکتبر ۱۸۵۹.

وفات: ۴ ژانویه ۱۹۴۱.

ملیت: فرانسوی.

شهرت: فیلسوف.

جوایز مهم: جایزه ادبی نوبل (۱۹۲۷).

هنری برگسون Henri Bergson متولد 18 اکتبر 1859 در پاریس (فرانسه) است. او یکی از مشهورترین فیلسوف های فرانسوی اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 میلادی به شما می رود. اگرچه شهرت بین المللی وی در طول زندگی به ارتفاعات فرقه ای رسید، اما تأثیر وی پس از جنگ جهانی دوم کاهش یافت. در حالی که متفکران فرانسوی مانند Merleau-Ponty ، Sartre و Lévinas صراحتا تأثیر وی را بر اندیشه خود تأیید کرده اند، اما به طور کلی می توان گفت که برگسونیزم ژیل دلوز در سال 1966 بود که نشانگر تجدید علاقه در کارهای برگسون بود. دلوز فهميد كه ماندگارترين سهم برگسون در تفكر فلسفی، مفهوم او از كثرت است. مفهوم تعدد برگسون تلاش می کند تا به صورت مداوم دو ویژگی متناقض را متحد کند: ناهمگنی و استمرار. امروزه بسیاری از فلاسفه تصور می کنند که این مفهوم کثرت با وجود دشواری، انقلابی است. زیرا راه را برای ادراک جامعه باز می کند.

دوره حیات وی چگونه گذشت؟

او دومین بچه از خانواده ای نه نفره بود. مادر وی اهل انگلیس و پدر او لهستانی بود. وی خانواده ای یهودی داشت. در سال 1878 اگرچه که می توانست تابعیت انگلیسی را انتخاب کند اما تبعه فرانسه شد. وی به همراه Jaurès و Émile Durkheim در آکول نوراله (École Normale) پذیرفته شدند. او Herbert Spencer را با شور و شوق کشف كرد و تحت نام های فلیكس راویسون و Jules Lachelier تحصیل كرد. برگسون در سال 1881 از آکول نورمال فارغ التحصیل شد. وی به لطف یک سخنرانی تحت عنوان “ارزش روانشناسی معاصر چیست؟” دومین مقام برتر انتخابی Agroggation de Philosophie شد. وی یک دوره تدریس را در دبیرستان (لیس) در انگرز (Angers) آغاز کرد و سپس به Clermont-Ferrand نقل مکان کرد. در آنجا او به مدت پنج سال در Lycée و دانشگاه تدریس می کرد.

تور گردشگری فرانسه

در ۱۸ سالگی جایزه‌ای ویژه در ریاضیات را به خاطر حل مسئله‌ای مطرح شده از سوی پاسکال دریافت نمود. اما برگسون تحصیلات ریاضی خود را پی نگرفت و به دنبال تحصیلات آکادمیک در رشته‌های فلسفه و روانشناسی رفت و نخستین اثرش را در سال ۱۸۸۶ میلادی با عنوان «انگیزه ناخودآگاه در حالتهای هیپنوتیز» در حالی به رشته تحریر درآورد که اثر معروف زیگموند فروید و بروئر در مورد هیستری تا ده سال پس از آن یعنی در سال ۱۸۹۶ میلادی منتشر نشد.

1. Essai sur les données immédiates de la که در سال 1889 به عنوان کتاب “زمان و اراده آزاد” منتشر شد.
2. پایان نامه مورد نیاز لاتین، Quid Aristoteles de loco senserit به نام برداشت ارسطو از مکان.

پاریس به روایت ناصرالدین شاه

در سال 1903، برگسون در Revue de métaphysique et de morale معتبر مقاله ای را با عنوان “مقدمه ای از متافیزیک” منتشر کرد که بعداً به عنوان محور ذهن خلاق در سال 1934 تولید کرد.

کتاب معروف وی یعنی «تحول خلاق» در سال ۱۹۰۷ میلادی منتشر شد و وقتی این کتاب پنج سال بعد به زبان انگلیسی منتشر شد، برتراند راسل ابراز داشت که «برگسون می‌خواهد ما را به زنبورهایی که قوه شهود دارند تبدیل کند». به اعتقاد راسل نمی‌توان برگسون را در هیچ دیدگاه نظری از جمله در تجربه‌گرایی، واقع‌گرایی یا ایده‌آلیسم طبقه‌بندی کرد.

در ژانویه سال 1913 برگسون برای اولین بار از ایالات متحده بازدید کرد. هفته قبل از اولین سخنرانی خود در دانشگاه کلمبیا تحت عنوان “معنویت و آزادی”، نیویورک تایمز مقاله ای طولانی در مورد وی منتشر کرد. در سال 1914 برگسون به عضویت Académie Française انتخاب شد. او اولین عضو یهودی در تاریخ خود بود. وی همچنین دوره هایی را در کالج دیفرانسیل در زمینه فلسفه مدرن و اسپینوزا ارائه کرد.

در سال 1922 برگسون به عنوان رئیس کمیسیون بین المللی همکاری های فکری – پیشرو یونسکو منصوب شد. در آنجا، برگسون در بحث و گفتگو با انیشتین شرکت کرد که به گفته مرلو-پونتی، گواهی بر “بحران عقل” است. برگسون تأملات خود را در مورد انیشتین به عنوان مدت و همزمانی منتشر کرد.

به اروپا ارزان سفر کنید

خالق کمدی انسانی مردی از تبار فرانسه

راهنمای سفر به فرانسه

در واپسین سالهای عمرش مهمترین ها را خلق کرد

در طول نیمه دوم دهه بیست، برگسون دچار آرتروز شدید شد که در نهایت وی را مجبور به بازنشستگی از زندگی عمومی کرد. در سال 1928 به او جایزه نوبل ادبیات اعطا شد. سرانجام در سال 1932 او با انتشار آخرین کتاب مهم خود، “دو منبع اخلاق و دین” که باعث بحث و گفتگوهای جدید و سوء تفاهم ها درباره فلسفه و جهت گیری مذهبی او شد، همه را شگفت زده کرد. در این کتاب وی دو نوع دین را متصور می‌شود که یکی را دین سکون یا طبیعی و دیگری را دین حرکت می‌نامد، و برای هر یک منشأ جداگانه‌ای ذکر می‌کند:

دین سکون یا طبیعی؛ وسیله‌ای است که طبیعت برای محافظت هیئت اجتماعی برمی‌انگیزد، در برابر عقل که باعث انفراد، تنهایی و جدایی شخص از دیگران است.

دین حرکت؛ این نوع دین مبدأ عالی دارد و مبدأ آن همان دانشی است که در انسان عقل را به وجود می‌آورد. از آن مایه دانش در انسان قوه اشراقی به ودیعه گذاشته شده‌است که در عموم، به حال ضعف، ابهام و محو می‌باشد؛ ولی ممکن است که قوی شده تا آنجا که شخص متوجه شود آن اصل اصیل در او وجود دارد.

و اما پایان حیات برگسون

برگسون در 3 ژانویه سال 1941 در سن 81 سالگی درگذشت. البته جنگ جهانی دوم نیز آغاز شده بود و آلمان با اشغال فرانسه، دولت ویشی را تأسیس کرده بود. شایعه ای وجود دارد مبنی بر اینکه وی در اواخر عمر به مذهب کاتولیک گرویده است، اما هیچ سندی برای پشتیبانی از این شایعه در دست نیست.

بایگانی برگسون در پاریس که در Librairie Jacques Doucet در Place de Panthéon در پاریس ذخیره شده است فقط شامل کتابخانه شخصی برگسون است.برگسون وصیت کرده بود که همه اوراق وی نابود شود.

منبع: www.plato.stanford.edu/entries/bergs